قسمت القاء کننده الکتروموتور است که در داخل بدنه یا پوسته قرار می گیرد. استاتور از ورق های دیناموبلش (فولاد سیلیسیم دار) به ضخامت ۰٫۳ تا ۰٫۵ میلی متر تشکیل شده است. این ورق ها نسبت به یکدیگر عایق هستند و وظیفه آن ها متمرکز نمودن میدان مغناطیسی ایجاد شده به وسیله سیم پیچ های استاتور است. همچنین، ورقه ورقه بودن استاتور باعث می شود تا تلفات آهنی الکتروموتور به حداقل برسد.
روی ورقه های استاتور، شیارهایی جهت قرار گرفتن سیم پیچ ها داخل آن ایجاد شده است که کلاف های سیم در داخل این شیار ها قرار می گیرند و استاتور یا القاء کننده را تکمیل می نمایند (در داخل شیارهای استاتور سیم پیچی هایی که از سیم های عایق تشکیل شده اند، قرار می گیرد). استاتورها با توجه به نوع موتورها به صورت ۶، ۱۲، ۱۸، ۲۴، ۳۰، ۳۶، ۴۸ شیار و در موارد خاص با شیارهای بالاتر نیز ساخته می شوند. سیم بندی موتورهای آسنکرون ممکن است تک فاز یا سه فاز باشد
·
فیلم اموزشی درباره استاتور
↓
کافیست برای درک اولیه کارکرد آن ها در یک موتور الکتریکی تنها به معنای این کلمات دقت کنید:
- روتور(rotating) به معنای چرخان
- استاتور(stationary) به معنای ساکن
·
ساختمان استاتور
استاتور قسمت ساکن مدار الکترومغناطیسی موتورها است که شامل بدنه، هسته مغناطیسی، سیم پیچ ها و یاتاقان های سر و ته می باشد. هسته استاتور از تعداد زیادی ورقه نازک فلزی که بر روی هم پرچ شده اند تشکیل شده است. که لمینیشن نامیده می شود . این ورقه ورقه ساختن هسته کمک می کند که تلفات هسته در مقایسه با حالتی که از یک هسته یکپارچه استفاده شود، کاهش یابد.
رقه های استاتور بر روی یکدیگر جمع شده و پرچ می شوند که حاصل آن یک سیلندر توخالی را می سازد. سیم پیچ های سه فاز موتور القایی در داخل همین شیارها قرار می گیرند و سیم پیچی استاتور را تشکیل می دهند.
ابعاد هسته استاتور به گونه ای است که به راحتی در بدنهٔ فولادی، چدنی یا آلومینیومی استاتور محکم می شود این بدنه به صورت پره دار ساخته می شود تا برای تهویه بهتر، سطح تماس بیشتری با هوای محیط (سطح بیرونی) خود داشته باشد.
‚
سیم پیچ :
استاتور موتور القایی سه فاز با توجه به محیط °۳۶۰ دایره ای شکل خود باید حداقل دارای سه سیم پیچ با اختلاف زاویه °۱۲۰ مکانی از هم مطابق شکل زیر باشد.
در عمل سیم پیچ های سه فاز استاتور ماشین القایی احتیاج به حداقل ۶ شیار مطابق شکل زیر دارند. سیم پیچ ها به گونه ای جاسازی می شوند که هر سیم پیچ با دیگری ۱۲۰ درجه اختلاف فاز مکانی داشته باشد. در این شکل سه دسته سیم پیچ با حروف (׳cc ,׳bb ,׳aa) مشخص شده اند. در ماشین های القایی صنعتی شیارهای استاتور بیشتر از این تعداد می باشند.
در ماشین های القایی، سر و ته سیم پیچ ها (׳cc ,׳bb ,׳aa) را به داخل جعبه ترمینال می آورند تا به ترمینال های خروجی متصل شوند. بدین ترتیب تغییر اتصال ستاره و یا مثلث در جعبه ترمینال بسیار ساده مانند شکل زیر می باشد.
·
اتصال ستاره سیم پیچ های سه فاز استاتور
اگر یک استاتور ۳۶ شیار داشته باشد و طراح بخواهد یک استاتور چهارقطب سه فاز به وجود آورد در ابتدا باید تعداد شیارهای مربوط به هر قطب را به دست آورد. در اینجا به هر قطب ۹ شیار تعلق می گیرد، (مطابق شکل زیر). سپس باید تعداد شیارهای هر قطب را به تعداد فازها تقسیم کنند، در اینجا به هر فاز زیر یک قطب ۳ شیار تعلق می گیرد اگر ماشین ۶ قطب و سه فاز بود به هر قطب شش شیار و به هر فاز زیر یک قطب دو شیار تعلق می گرفت.
با توجه به شکل زیر اگر استاتور از یک نقطه بریده و باز شود و به صورت گسترده و مسطح در آید، سیم پیچ های استاتور بهتر قابل نمایش خواهد بود. در این شکل سیم پیچی یک موتور ۲ پل، ۱۲ شکاف به صورت گسترده نشان داده شده است.
