شیرهای پنوماتیک Pneumatic valve واحد کنترل کننده سیستم های پنوماتیک هستند. این شیرها تجهیزاتی هستند که موظف به کنترل سرعت، دبی و فشار هوای عبوری در سیستم های پنوماتیک هستند. انتقال قدرت در سیستم های پنوماتیک به کمک نیروی هوای فشرده انجام می شود و از این رو اطلاع از وظایف و نحوه عملکرد اجزاء کنترلی بسیار مهم بوده و از اساسی ترین وظایف طراح است. در صورت انتخاب نادرست شیر پنوماتیک، مدار مطابق برنامه عمل نخواهد کرد و در نهایت هدفی که از طراحی سیستم انتظار داشتیم محقق نخواهد شد. به طور کلی شیرهای پنوماتیک با وارد کردن نیرو توانایی کنترل مسیر هوا را دارند و می توانند آن را قطع و وصل کنند. در شیرهای دستی این کنترل به صورت وارد کردن نیرو با دست انجام می شود و در شیرهای برقی، جریان الکتریکی است که موظف به کنترل و تحریک شیر است. جریان الکتریکی باعث ایجاد خاصیت آهنربایی بوبین شده و به این ترتیب منجر به ایجاد نیروی لازم برای تغییر وضعیت شیر پنوماتیک خواهد شد.

https://s5.uupload.ir/files/cafea/aks%20vblog%20group%20oil/Port-2-Position-Valve-Animation.gif

انواع شیر های پنوماتیک :

  •  شیر کنترل جریان پنوماتیکی
  • شیر کنترل فشار پنوماتیکی
  •  شیرهای یک طرفه پنوماتیک
  • شیرهای تناسبی (پروپورشنال) پنوماتیک
  •  شیر کنترل جهت پنوماتیک(شیرهای راه دهنده)

شیر کنترل فشار پنوماتیک

شیر های کنترل فشار شامل شیرهای محدود کننده فشار،شیرهای تنظیم کننده و شیرهای تابع فشار هستند.

شیر کنترل جریان (دبی) پنوماتیک:

شیرهای کنترل  دبی با محدود کردن مسیر جریان هوای عبوری در یک راستا مشخص، سبب کاهش جریان و کنترل دبی هوا میشوند.

فیلم اموزشی شیر کنترل جریان (دبی) پنوماتیک

همانطور که می دانیم، شیر های پنوماتیک به سه دسته اصلی کنترل جریان، کنترل فشار و کنترل جهت تقسیم بندی می شوند. شیر های کنترل جریان پنوماتیک در صنعت تحت عنوان فلوکنترل های بین راهی شناخته می شوند و در اصل موظف به کنترل سرعت سیال جاری در سیستم هستند. نکته قابل توجه در این شیر ها عدم تغییر فشار سیال است؛ به این معنا که حتی اگر سرعت سیال خروجی به کمک شیر کنترل جریان در حداقل ترین حالت خود قرار گیرد، فشار در همان حد استاندارد تعریف شده خود خواهد بود و هیچ تغییری نمی کند؛ به این ترتیب اگر تمایل به کنترل فشار در سیستم پنوماتیک داریم، الزاما باید از رگلاتور استفاده کرد و شیر کنترل جریان کارآمد نخواهد بود.

کاربرد شیر کنترل جریان

از کاربرد های شیر کنترل جریان می توان به کنترل سرعت سیلندر های پنوماتیک اشاره کرد. اگر حجم جریان ورودی به سیلندر در همه جهت ها کنترل شود، سرعت حرکت پیستون سیلندر پنوماتیک هم قابلیت تنظیم خواهد داشت، از جهتی دیگر به کمک تنظیم مقدار جریان هوای تخلیه در هر سمت هم می توانیم سرعت حرکت پیستون سیلندر ها را کنترل کنیم. پس به طوری کلی می توان به دو روش سرعت سیلندر ها را کنترل کرد.

روش اول اینکه سرعت را به کمک تنظیم میزان جریان در ورودی کنترل کنیم، در این روش باید شیر کنترل جریان را طوری در مدار قرار داد که مقدار جریان هوای ورودی به سیلندر را به منظور تامین نیروی لازم برای حرکت پیستون تحت کنترل داشت. البته این روش معایبی هم دارد که از مهم ترین آنها این مورد است که اگر حرکت بار با پیستون هم جهت شوند، شتاب منفی پیدا خواهد کرد و سیلندر سرعت های غیریکنواخت خواهد داشت.

روش دیگر تنظیم سرعت سیلندر از طریق تنظیم جریان در خروجی شیر است. طی این روش شیر با مانع برگشت به طریقی در مدار قرار می گیرد که میزان جریان هوای خارج شده از سیلندر قابلیت کنترل داشته باشد. این روش یک مزیت مهم دارد که اگر حرکت بار و پیستون با هم جهت شوند، پیستون شتاب منفی پیدا نخواهد کرد و به این ترتیب سرعت حرکت تقریبا یکنواخت خواهد بود.فلوکنترل یا شیر های گلویی قابل تنظیم با مانع برگشت نام های دیگری از شیر های کنترل جریان هستند و دارای سمبلی به صورت گلوگاه هستند. هرگاه شیر به صورت قابل تنظیم باشد به کمک یک فلش یا پیکان که روی گلوگاه رسم می شود قابل تشخیص خواهد بود.

شیرهای تدریجی (پروپرشنال) پنوماتیک

این شیرها جهت کنترل دبی جریان هوا با استفاده از سیگنال آنالوگ برقی استفاده می شوند.

فیلم شیر پروپرشنال

کاربرد شیر پروپرشنال

در صورتی که فشار یا جریان خروجی در طول یک فرآیند و یا از فرآیندی به فرآیند دیگر متغیر باشد، شیر پروپرشنال گزینه مناسبی است. از مهمترین ویژگی‌های این شیرها می‌توان به قابلیت اطمینان و مقرون به صرفه بودن آن‌ها اشاره کرد. این شیرها واکنش و پاسخ بسیار سریع دارند و امکان کنترل مداوم را برای شما فراهم می‌آورند. با استفاده از این شیرها می‌توان به فشار یا جریان پایدار با سرعت بالا دست یافت. این امر زمان چرخه را تا حد زیادی برای شما کاهش می‌دهند

چگونگی کار شیرهای پروپرشنال

شیر پروپرشنال در حقیقت ترکیبی از شیرهای هیدرولیک با کنترل الکترونیکی بسیار پیشرفته است. با استفاده از شیرهای پروپرشنال می‌توان مدار هیدرولیک را کاهش داد، همچنین امکان افزایش دقت و کارایی سیستم با استفاده از این شیرها برای شما وجود دارد. شیرهای پروپرشنال مناسب قادر به تغییر جریان سیال با توجه به سیگنال الکتریکی ورودی هستند. امکان تولید خروجی متناسب با ورودی کنترل شده الکترونیکی در این شیرها وجود دارد. به طور کلی می‌توان گفت خروجی اغلب به سه شکل جت، فشار و جریان هستند.

در یک شیر پروپرشنال سیم پیچ‌ها به صورت DC عمل می‌کنند که ولتاژ آن‌ها ممکن است متفاوت باشد. این امر باعث ایجاد یک نیروی متغیر برای جابجایی قرقره می‌شود. همانطور که ذکر شد دقت و کارایی این شیرها نسبتاً بالاست و از دیگر مزایای آن‌ها می‌توان به امکان فعالسازی آن‌ها از راه دور اشاره کرد. شیر پروپرشنال دارای قابلیت کنترل سیلندرها و دیگر موتورهای هیدرولیک است

شیرهای یک طرفه(یکسو کننده) پنوماتیک

شیرهای یکطرفه پنوماتیک به سیال اجازه جریان در یک جهت مشخص را می دهند و جلوی جریان معکوس را می گیرد.

شیر های تدریجی پنوماتیک - کنترل با ما
شیر های یک طرفه پنوماتیک - کنترل با ما

شیر کنترل جهت پنوماتیک(شیرهای راه دهنده)

این شیرها پرکاربردترین دسته از انواع شیرهای بادی هستند که جهت قطع و وصل هوای فشرده استفاده میشوند. در دنیای پنوماتیک ، عملکرد شیرهای کنترل جهت در واقع همان رله های کنترل جریان برق در سیستم های اتوماسیون هستند .به جای توزیع نیروی الکتریکی در موتورها ، درایوها و سایر وسایل، شیرهای پنوماتیک هوا را به سیلندرها، محرک ها و نازل ها توزیع می کنند.

این شیرها به 4 روش تحریک میشوند: تحریک دستی، تحریک برقی، تحریک پنوماتیک و تحریک مکانیکی

مکانیزم برگشت این شیرها هم میتواند از برگشت فنر، تحریک هوا و تحریک الکتریکی باشد.

 

 1- شیر پنوماتیک دستی:

شیر پنوماتیک دستی - کنترل با ما

شیر های دستی به طور معمول توسط اهرم دستی بسته یا باز میشوند.

این نوع شیرها، از کنترل‌کننده‌های فشار، سرعت و جریان هوا تشکیل شده‌اند و بیشتر از طریق همین سه عامل کار خود را پیش می‌برند. لازم است بدانید که در شیر آلات پنوماتیک دستی، انتقال نیرو از طریق هوای فشرده صورت می‌گیرد. به همین دلیل به این نوع از شیرها، شیر بادی نیز گفته می‌شود زیرا با جریان هوا سروکار دارند. این نوع شیر، سیستمی است که برای عملکرد خود از اختلاف فشار گاز فشرده یا هوا استفاده می‌کند. چنین طرح‌هایی شامل تعدادی مکانیزم مختلف است که از طریق آن‌ها گاز فشرده توزیع می‌شود و تمام اجزا در کنار هم به کار وا داشته می‌شوند.

از این شیرها برای کنترل، توزیع و هدایت جریان در این ساختار نیز استفاده می‌شود. آن‌ها از طریق قفل و تنظیم عناصر، کار هدایت جریان در لوله‌ها و میان دریچه‌ها را انجام می‌دهند. بنابراین، دریچه‌های پنوماتیک به عنوان یک رابط میان منبع (کمپرسور) و محرک‌ها (مانند محرک پنوماتیک و سیلندر پنوماتیک) در این نوع از سیستم‌ها عمل می‌کنند.

اگر بخواهیم کارکرد این نوع از شیرها را طور دیگری بیان کنیم، باید این گونه بگوییم که شیرهای دستی به نیروی خارجی و بیرونی، برای کنترل و تعدیل جریان هوا احتیاج دارند. این نیرو همان طور که از نامش نیز پیداست، باید به صورت دستی وارد شود. شیر پنوماتیک دستی عبور جریان را در کل سیستم تنظیم می‌کند. این تنظیم کردن می‌تواند بین یک یا چند لوله که محل عبور هستند انجام شود.

انواع مختلف مدل‌های شیر پنوماتیک دستی

  • شیرهای پنوماتیک کنترل جهت‌دار دو طرفه
  • شیرهای پنوماتیک کنترل جهت‌دار سه طرفه
  • شیرهای پنوماتیک کنترل جهت‌دار چهار طرفه
  • شیرهای پنوماتیک افست

لازم به ذکر است که معیار تقسیم‌بندی این نوع از شیرها، در نوع دستی بر اساس زیر بوده است:

  • با توجه به تعداد درگاه‌های ورودی و خروجی آن‌ها
  • با توجه به تعداد مسیرهای جریان یا موقعیت‌های تعویض موجود در آن‌ها
  • با توجه به مکانیزم مورد استفاده برای باز و بسته کردن پورت‌ها
  • با توجه به موقعیت سوپاپ در حالت غیر فعال

اجزای شیر های پنوماتیک دستی

همچنین شیر های پنوماتیک دستی دارای اجزایی هستند که باعث باز و بسته شدن دریچه شیر می‌شوند. اینجاست که انواع مختلف این شیرها شکل می‌گیرند زیرا ممکن است این دریچه از نیروی دستی یا الکتریکی برای باز و بسته شدن استفاده کند. در سیستم‌های دستی هوا به عنوان یک محرک عمل می‌کند تا بتواند این عمل باز و بسته شدن دریچه را میسر کند.

عامل تمایز در این نوع از شیرها، تعداد خط جریان و موقعیت مکانیسم آن‌ها می‌باشد که لازم است حتما در هنگام خرید، مورد بررسی قرار گیرد. به طور کلی، انواع مختلف این نوع شیرآلات در صنعت بسیار کاربرد دارند. از این شیرها به عنوان یکی از قدرتمندترین ابزارهای پنوماتیک برای جابه‌جایی گاز و مایعات یاد می‌کنند.

فیلم اموزشی پنوماتیک دستی

 

2- شیر پنوماتیک برقی:

شیر پنوماتیک برقی - کنترل با ما

شیربرقی پنوماتیک(بادی) نوع شیرتوسط سلونویید تحریک میشود.

شیرهای پنوماتی که توسط سلونوئید عمل میکنند از یک کویل الکتریکی برای کنترل موقعیت شیر استفاده می کنند. ولتاژهای متداول برقی 12VDC،24VDC،110VAC و220VAC میباشند.این شیرها میتوانند به دو صورت شیر برقی پنوماتیک تک بوبین و یا دو بوبین باشند.

اجزای داخلی شیر برقی پنوماتیک:

شیرهای برقی پنوماتیک از اجزای داخلی زیر تشکیل شده اند که هر کدام وظیفه ای جداگانه را انجام می دهند و در صورت خرابی هرکدام از اجزای زیر شیر به درستی کار نمی کند و نیاز به تعمیر شیر برقی پنوماتیک پیدا می کنید:

  • بدنه اصلی:
    این بدنه به صورت مستطیلی شکل می باشد که تمام اجزای دیگر بر روی این بدنه سوار میشوند و در واقع محل عبور و مرور باد می باشد. همچنین اسپول که از مهمترین قطعات این شیرهاست داخل این بدنه قرار می گیرد و کار انجام می دهد.

  • اسپول:
  • می توان گفت هسته یا همان قلب تپنده ی شیر برقی پنوماتیک می باشد. اسپول با ساختاری شبیه به میله ای استوانه ای با برآمدگی هایی که بر روی خود دارد باعث تغییر مسیر باد به سمت پورت های مختلف شیر های پنوماتیک می شود. حرکت این اسپول به وسیله ی سولنوئید ها انجام می شود.

  • سولنوئید:
    بر روی یک سر یا دو سر این شیرها قرار میگیرند و در داخل آن ها یک سافت با فنر قرار دارد. با ایجاد یک میدان مغناطیسی باعث به حرکت در آمدن شافت و فنری که داخل آن ها قرار دارد می شود و این شافت نیز با به حرکت در آمدن باعث زدن ضربه به اسپول می شود. به همین دلیل اسپول نیز به سمت راست یا چپ حرکت و در نهایت فرمان شیر تغییر کی کند (مسیر باد عوض می شود). میدان مغناطیسی توسط بوبین ها ایجاد می شود.

  • بوبین ها:
    بوبین ها سیم پیچ هایی از جنس مس هستند که بر روی سولنئید ها قرار می گیرند. در واقع برق به بوبین ها وصل میشود.
    هر شیری دارای یک یا دو بوبین می باشد که اگر به هرکدام از آنها برق بدهیم آن قسمت تحریک شده و اسپول به سمت مخالف آن حرکت می کند. پس از قطع شدن برق اسپول نیز به کمک فنری که در انتهای خود دارد دوباره سر جای اول خود بر میگردد.

 

3- شیر پنوماتیک  پایلوت:

شیر پنوماتیک پایلوت - کنترل با ما

این شیرها توسط منبع خارجی جریان هوا کنترل میشوند.

نحوه عملکرد شیر برقی پایلوت:

پورت‌های ورودی و خروجی توسط یک غشای لاستیکی که به آن دیافراگم نیز گفته می‌شود از هم جدا می‌شوند. دیافراگم دارای یک سوراخ کوچک است تا سیال بتواند به قسمت فوقانی جریان یابد.

در شکل زیر اساس عملکرد شیر غیر مستقیم را می‌توانید ببینید.

طرز کار نحوه عملکرد شیر برقی پایلوت
ساختار شیر برقی پایلوت در صنعت

برای یک شیر برقی نرمال بسته پایلوت، فشار سیالی که بالای دیافراگم است باعث بسته شدن شیر می‌شود. محفظه فوقانی دیافراگم توسط یک کانال کوچک به پورت خروجی که دارای فشار کمتری دارد، متصل است. این کانال وقتی ولو در حالت بسته است توسط پیستون شیر برقی مسدود می‌باشد. قطر این کانال از سوراخ دیافراگم بزرگتر است. وقتی میدان الکتریکی ایجاد می‌شود و پیستون به سمت بالا حرکت می‌کند، جریان در کانال به وجود می‌آید و باعث کاهش فشار بالای غشا می‌شود. به دلیل اختلاف فشار در دو طرف غشا، غشا به سمت بالا می‌رود و سیال از پورت ورودی به خروجی جریان می‌باید. شیر نرمال باز نیز همین اجزا را دارد ولی عملکردی بلعکس دارد.

کاربرد شیر‌های برقی با عملکرد غیر مستقیم

محفظه فوقانی غشا مانند یک تقویت کننده عمل می‌کند و این دلیل آن است که یک شیر سلونوئیدی کوچک می‌تواند سرعت زیاد جریان را کنترل کند. شیر برقی غیر مستقیم فقط برای جریان‌هایی که یک طرفه هستند استفاده می‌شود. شیرهای برقی پایلوت در مواردی که دیفرانسیل فشار کافی وجود داشته باشد و سرعت جریان زیادی مورد نظر باشد کاربرد دارد.

استفاده صنعتی شیر‌های برقی با عملکرد غیر مستقیم
کاربرد شیر‌های برقی با عملکرد غیر مستقیم در صنعت
فیلم اموزشی طرز کار شیر برقی

4- شیر پنوماتیک مکانیکی :

شیر پنوماتیک مکانیکی - کنترل با ما

این شیرها از طریق یک واسط مکانیکی تحریک میشوند.

شیرهای کنترل جهت از لحاظ دهانه ورودی و تعداد وضعیت به شکل زیر هستند:

تعداد راهها(پورت):2 راهه، 3 راهه،4 راهه و 5 راهه

تعداد وضعیت : 2 وضعیته و 3وضعیته

با تحریک شیر از وضعیت اولیه به وضعیت ثانویه تغییر وضعیت میدهد و پورتهای مربوطه را مقابل هم قرار میدهد.

شیر های مکانیکی پنوماتیک:

شیر پنوماتیک 5/2 :

شیر پنومایکی با 5 پورت و 2 وضعیت است(که ممکن است نرمال اپن یا کلوز باشد)

شیر پنوماتیک 5/3 :

این شیر پنومایک با 5 پورت و 3 وضعیت است(که ممکن است نرمال اپن یا کلوز باشد)

شیر پنوماتیکی 3/2 :

یک شیر با سه پورت و 2 وضعیت میباشد(که ممکن است نرمال اپن یا کلوز باشد)

سمبل ها و نقشه های شیرهای پنوماتیک:

نماد پنوماتیک برای یک شیر دارای سه بخش است: فعال سازی (نحوه فعال شدن شیر) ، موقعیت (تعداد موقعیت ها و درگاه ها) و جریان (نحوه عبور هوا از طریق شیر)

روش های تحریک در سمت چپ و راست نماد قرار دارد و می توان به عنوان فشار دادن باکس ها به سمت چپ یا راست در نظر گرفت. تعداد باکس ها تعداد موقعیت ها را نشان می دهد - به طور معمول دو یا سه. جریان هوای تأمین یا اگزوز برای هر موقعیت توسط اطلاعات موجود در هر باکس تعریف می شود.

شیر کنترل جهت 2/2- نرمال باز

شیر کنترل جهت نرمال باز - کنترل با ما

شیر کنترل جهت 3/2 - نرمال بسته

شیر کنترل جهت نرمال بسته - کنترل با ما

شیر کنترل جهت 3/2 - نرمال باز

شیر کنترل جهت - نرمال باز - کنترل با ما

شیر کنترل جهت 4/2

شیر کنترل جهت - کنترل با ما

شیر کنترل جهت 5/2

شیر کنترل جهت 2/5 - کنترل با ما

شیر کنترل جهت 5/3 - وسط بسته

شیر کنترل جهت وسط بسته - کنترل با ما

روشهای تحریک شیرهای پنوماتیک:

https://s1.uupload.ir/files/cafea/Screenshot%202022-12-09%20at%2012-25-53%20%D8%B4%DB%8C%D8%B1%20%D9%BE%D9%86%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9%20-%20%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%20%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9%20%D9%85%D8%AA%D9%86%D9%88%D8%B9%20%D8%B4%DB%8C%D8%B1%20%D9%BE%D9%86%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9%20%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%8C%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%84%D9%88%D8%AA%20%D9%88%20%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C%20-%20%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84%20%D8%A8%D8%A7%20%D9%85%D8%A7.png
https://s1.uupload.ir/files/cafea/aks%20vblog%20group%20oil/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%20%D9%BE%D9%86%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9%20-%20%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%20%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9%20%D9%85%D8%AA%D9%86%D9%88%D8%B9%20%D8%B4%DB%8C%D8%B1%20%D9%BE%D9%86%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9%20%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%8C%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%84%D9%88%D8%AA%20%D9%88%20%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C%20-%20%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84%20%D8%A8%D8%A7%20%D9%85%D8%A7.png

اجزای شیر برقی پنوماتیک 3/2:

  1. پیچ
  2. کفشک
  3. فنر
  4. بلوک
  5. اسپول
  6. محرک اسپول
  7. بخش فرمان یا کنترل کننده اسپول
  8. پلانجر
  9. آرماتور(آرمیچر) شیر برقی
  10. پلیت و پیچ های نگه دارنده بخش فرمان شیر برقی
  11. بوبین و سوکت ورودی برق
  12. مهره نگهدارنده بوبین
  13. گارد دستی
  14. خار نگه‌دارنده گارد دستی

آنچه به عنوان نماد شماتیک روی پلاک شیر پنوماتیک مشاهده می شود، مشابه شکل زیر است.

نماد شماتیک شیر پنوماتیک

هر کدام از حروف به کار رفته در نماد بالا دارای مفاهیم استانداردسازی شده طبق جدول زیر هستند.

نماد شماتیک روی پلاک شیر پنوماتیک
حروف    معنی
P ورودی شیر
S, R تخلیه هوا
B, A خروجی شیر

  • پورت P: اصطلاحا به این پورت، پورت فشار یا منبع تغذیه گفته می شود چراکه این پورت محل ورود هوای فشرده به شیر است. لازم به یادآوری است که این پورت به خروجی کمپرسور متصل است.
  • پورت A و B: این پورت ها مستقیم به عملگری که قرار است به حرکت درآورده شود اتصال دارند تا در سیستم پنوماتیکی از هوای خروجی بهره برداری لازم به عمل آید.
  • پورت S و R: این دو پورت به منظور تخلیه هوا طراحی و تعبیه شده اند و به آنها پورت اگزوز یا تخلیه می گویند.
  • لازم به یاد آوری است که در اصل آنچه روی پلاک شیر رسم می شود تصویری از دیاگرام داخلی شیر در حالت ابتدایی (توقف) است. در شکل زیر انواع وضعیت های قبل از تحریک شیر را مشاهده می کنیم.

نحوه تحریک شیر پنوماتیک

انواع شیر پنوماتیک بر اساس نحوه قرارگیری دیسک داخلی

شیرهای پنوماتیک دارای یک دیسک داخلی (Spool) هستند.

بر اساس محل قرارگیری این دیسک که جریان هوا را کنترل می کند، شیرهای پنوماتیک به دو دسته تقسیم می شوند:

  1. شیر پنوماتیک نرمال کلوز (Normally Closed)

حالت اولیه قرارگیری دیسک در این مدل طوری است که در ابتدا جریان هوا قطع است.

وقتی سنسور حس کند که نیاز به فشار هوای بیشتری است، شیر باز می شود و اجازه عبور هوا را می دهد.

  1. شیر پنوماتیک نرمال اوپن (Normally Open)

برخلاف مدل قبلی، در این مدل دیسک ابتدا در حالت باز قرار دارد و جریان هوا اجازه عبور دارد.

وقتی سنسور سیگنال قطع جریان را به شیر بفرستند، دیسک مانع عبور جریان خواهد شد.

انواع شیر پنوماتیک بر اساس نوع سیگنال

همان طوری که در قسمت های قبلی هم اشاره شد، شیرهای پنوماتیک بر اساس یک سیگنال باز یا بسته می شوند.

نحوه عملکرد شیرهای پنوماتیک با توجه به نوع سیگنال می تواند متفاوت باشد. دسته بندی شیرهای پنوماتیک بر اساس نوع سیگنال به صورت زیر است:

  1. شیر تک سیگناله (Mono-Stable)

در این مدل از انواع شیر پنوماتیک وقتی سیگنال به شیر برسد، دیسک حرکت می کند.

مثلا تصور کنید سیگنال باز شدن به شیر فرستاده می شود.

دیسک حرکت کرده و در حالت باز (ON) قرار می گیرد.

وقتی سیگنال خاموش یا قطع شود، دیسک به صورت اتوماتیک به محل اولیه خودش برگشته و در حالت (OFF) قرار می گیرد.

  1. شیر دو سیگناله (Bi-Stable)

شرایط مثال قبلی را در نظر بگیرید.

با ارسال سیگنال باز (ON) شیر باز می شود؛
ولی بعد از قطع سیگنال برخلاف نمونه قبلی، دیسک به محل اولیه خودش بر نمی گردد.

در این حالت دیسک نیاز به یک سیگنال ثانویه مبنی بر بسته شدن (OFF) دارد.

این نوع از شیرها با دو سیگنال رفت و برگشتی کار می کنند.

۱۲ مرحله‌ی تعمیر شیر پنوماتیک

مرحله‌ی اول

  1. در ابتدا اطمینان حاصل کنید که تمامی آب فشار قوی پشت شیر پنوماتیک طبق دستورالعمل ایمنی شرکت سازنده، به طور صحیح قطع شده است. عدم اطمینان از این کار ممکن است خطراتی برای شما به همراه داشته باشد و موجب آسیب‌دیدگی و یا حتی مرگ شود. پس در قدم اول نکات ایمنی شرکت سازنده را حتما اجرا کنید.
  2. تمام فشار آب ورودی به شیر فلکه را قطع کنید.
  3. شیر فلکه را بچرخانید و باز کنید تا از قطع شدن فشار آب ورودی مطمئن شوید.

مرحله‌ی دوم

  • اجزای شیر فلکه می‌توانند با بدنه‌ی شیر فلکه‎ی نصب شده روی میز، جایگزین شوند.
  • اتصالات نقطه‌ی فشار را با آچار به آرامی باز کنید.
  • اتصالات را به آرامی از بدنه‌ی فلکه جدا کنید.

مرحله‌ی سوم

  • قسمت کنترل مربوط به هوا را خاموش کنید.
  • قسمت هوا را از فعال کننده جدا کنید.
  • در نهایت قسمت فعال کننده را از بدنه‌ی فلکه جدا سازید.

مرحله‌ی چهارم

  • تمامی قسمت‌های فلکه را به انضمام رولپلاک از بدنه‌ی فلکه جدا کنید.
  • داخل فلکه را با ایزوپروپیل الکل تمیز کنید. این نکته را حتما قبل از نصب مجدد قسمت‌های مختلف فلکه، انجام دهید.
  • قسمت‌های بالا و پایین فلکه را از نظر شکستگی یا ترک‌خوردگی بررسی کنید و اگر مشکلی وجود داشت؛ حتما از فلکه‌ی جدید استفاده کنید.

مرحله‌ی پنجم

  • اورینگ را در بدنه‌ی فلکه نصب کنید.
  • حلقه‌ی پشتی فولاد ضد زنگ را روی نقطه‌ی بدنه‌ی فلکه قرار دهید و قسمت پخ را به طرف اورینگ قرار دهید.
  • حلقه‌ی پشتی برنج را به سمت نقطه‌ی بدنه‌ی سوپاپ بکشید و طرف پخ را از حلقه‌ی پشتی فولاد ضد زنگ دور کنید.

مرحله‌ی ششم

  • حلقه را با لبه‌ی تیز به سمت مهر و موم فشار بالا قرار دهید.
  •  مهر و موم شیر فشار بالا را با حلقه به سمت حلقه‌ی پشتیبان برنجی روی ساقه‌ی سوپاپ بلغزانید.
  • گریس با غلظت بالا را به قطر خارجی مهر و موم شیر فشار دهید.

مرحله‌ی هفتم

  • نقطه‌ی ساقه‌ی شیر را درون بدنه‌ی شیر قرار دهید.
  • ساقه‌ی سوپاپ را با میخ فشار دهید تا از پایین خارج شود.
  • قسمت آبی را از فعال کننده جدا کنید.

مرحله‌ی هشتم

  • قسمت فعال کننده را در بالای فلکه محکم کنید تا زمانی‌که دکمه‌ی آن مشخص شود.
  • قسمت کنترل هوا را به بالای فعال کننده متصل کنید.
  • کنترل هوا را روی روشن قرار دهید.

مرحله‌ی نهم

  • قسمت آبی را روی تمام سطوح مشخص کنید.
  • قسمت پایینی شیر فلکه را بر روی seat قرار دهید.
  • تمام قسمت فلکه و اجزای آن را تمیز کنید.

مرحله‌ی دهم

  • قسمتی از بدنه را که تحت فشار قوی هست مجددا بررسی کنید و پیچ‌ها و بدنه‌ها را محکم کنید.
  • با استفاده از آچار اتصالات را محکم کنید.

مرحله‌ی یازدهم

  • در کنترل‌ها هوا را به سمت محرک خاموش کنید.
  • فشار آب را به مجموعه‌ی شیر وارد کنید تا مطمئن شوید هیچ نشتی‌ای وجود ندارد.
  • سریع سوپاپ را چند بار روشن و خاموش کنید تا قبل از نصب سر برش، سیستم از تمام آلودگی‌ها پاک شود.

مرحله‌ی دوازدهم

  • سر برش را دوباره نصب کنید و روند برش را ادامه دهید.

نکات مهم در خصوص نحوه تعویض شیر برقی هوا یا مایع  :

مطمئن شوید ولتاژ منبع تغذیه با ولتاژ مجاز بوبین شیر برقی پنوماتیک مطابقت دارد ( معمولا روی بوبین برچسب زده شده است)

اطمینان حاصل کنید که فشار سیالی یا گاز  عبوری از شیر از حداکثر ظرفیت شیر بالاتر نباشد.

شیرهای برقی مستقیم و شیرهای برقی غیر مستقیم علاوه بر حداکثر فشار ، حداقل فشار نیز دارند که باید به آن توجه نمود

همچنین اطمینان حاصل کنید که نوع سیال با مواد سازنده شیر و مواد دریچه سازگار است.  در صورت نیاز میتوانید از شیر برقی پنوماتیک با بدنه پلاستیک یا برنج یا استیل استفاده نمایید.

بررسی کنید که محیط و دمای محیط در حداقل و حداکثر درجه حرارت شیر برقی باشد.

تأثیر درجه حرارت ناشی از تجهیزات متصل یا مجاور نیز باید قبل از نصب در نظر گرفته شود.

پورت ورودی شیر برقی  (که معمولاً به عنوان پورت 1 مشخص می شود)

به جریان ورودی و پورت خروجی (که معمولاً به عنوان پورت 2 مشخص می شود) به خروجی وصل شود.

برخی از شیر برقی پنوماتیکی نیز با فلش بر روی بدنه مشخص می شوند که جهتی را که سیال باید جریان یابد نشان می دهد.

در حالت ایده آل و جهت کاهش رسوب در نصب شیر برقی باید لوله آرماتور به سمت بالا نصب شود.

برای  محیط های حاوی رسوب یا ذرات ، برای جلوگیری از آلودگی اجزای سوپاپ، باید یک فیلتر در بالادست شیر برقی نصب شود تا جلوی ناخالصی و آسیب به شیر گرفته شود.